صندوق اهرمی چیست؟
در یک تعریف ساده صندوق اهرمی همان صندوق سهامی است که به آن‌ها اهرم اضافه شده است. در واقع مهم‌ترین تفاوت صندوق اهرمی نسبت به صندوق‌های سهامی، در همان واژه «اهرم» خلاصه می‌شود. صندوق‌های اهرمی بر خلاف صندوق‌های سهامی (بخوانید صندوق‌های سهامی کلاسیک) دارای اهرم هستند و در نتیجه امکان کسب بازدهی مضاعف خواهند داشت. به عبارت دیگر صندوق‌های اهرمی در شرایط مختلف بازار سرمایه قدرت صعود و نزول بالاتری خواهند داشت.
به عنوان مثال اگر ضریب اهرم صندوق اهرمی ۲ باشد انتظار می‌رود که این صندوق‌ها ۲ برابر صندوق‌های سهامی بازدهی داشته باشند.
صندوق اهرمی چگونه کار می‌کند؟
صندوق اهرمی دارای ۲ نوع واحد است؛ واحدهای ممتاز که قابل معامله (ETF) هستند و واحدهای عادی که صدور و ابطالی هستند. واحدهای ممتاز (ETF) همان واحدهایی است که دارای اهرم است و امکان سود و زیان مضاعف دارد و واحدهای عادی کف و سقف سود دارند و از این جهت نه تنها برای سرمایه‌گذاران، ریسک کاهش یا از دست دادن سرمایه ندارد بلکه سودی هم به اصل سرمایه آن‌ها اضافه می‌کند.
در واقع مکانیزم اهرم از وجود همین ۲ نوع واحد ناشی می‌شود به طوری که واحدهای ممتاز (ETF) پشتوانه تضمین کف و سقف سود واحدهای عادی (صدور و ابطالی) هستند. بنابراین اگر سود صندوق اهرمی کمتر از کف سود واحدهای عادی باشد برای اختصاص آن کف سود، کمبود بازدهی از محل واحدهای ممتاز تامین می‌شود و برعکس.
بازدهی واحدهای ممتاز و عادی صندوق اهرمی
همانطور که گفته شد صندوق‌های اهرمی دارای ۲ نوع واحد هستند. بنابراین باتوجه به بازدهی کلی صندوق اهرمی ۳ سناریو برای بازدهی واحدهای عادی و ممتاز پیش می‌آید:
مثال؛
یک صندوق اهرمی را در نظر بگیرید که کف بازدهی واحدهای عادی آن ٪۲۵ و سقف بازدهی آن ٪۳۰ است.
سناریوی اول؛ صندوق اهرمی بالاتر از ۳۰ درصد بازدهی ایجاد کند.
در این شرایط دارندگان واحدهای عادی همان ۳۰ درصد بازدهی را دریافت می‌کنند و دارندگان واحدهای ممتاز به میزان بیشتری از ۳۰ درصد بازدهی کسب می‌کنند. اینکه دارندگان واحدهای ممتاز دقیقا چه مقدار بازدهی کسب کنند به ضریب اهرم آن صندوق بستگی دارد.
سناریوی دوم؛ صندوق اهرمی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد بازدهی ایجاد کند (مثلا ۲۸ درصد).
در این شرایط سرمایه‌گذاران واحدهای عادی و ممتاز (هر دو) ۲۸ درصد بازدهی کسب می‌کنند.
سناریوی سوم؛ صندوق اهرمی کمتر از ۲۵ درصد بازدهی ایجاد کند.
در این شرایط سرمایه‌گذاران واحدهای عادی همان ۲۵ درصد بازدهی را کسب می‌کنند و بازدهی و سرمایه‌گذاران واحدهای ممتاز کمتر (یا حتی منفی) خواهد بود. اینکه سرمایه‌گذاران واحدهای عادی دقیقا در این شرایط چه مقدار بازدهی کسب کنند به ضریب اهرم آن صندوق بستگی دارد.
به یک مثال دیگر توجه کنید؛
صندوق سرو (متعلق به شرکت ترنج) که یک صندوق سهامی است از ابتدای فعالیت خودش (در سال ۱۳۹۸) بیش از ۱۳۰۰ درصد بازدهی داشته است. با فرض ضریب اهرم ۲ اگر این صندوق اهرمی بود ۸۰۰۰ درصد بازدهی ایجاد می‌کرد.
یعنی اگر سرو یک صندوق اهرمی بود ۱۰۰ میلیون تومان را به جای یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون، به ۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان تبدیل می‌کرد.
صندوق اهرمی برای چه افرادی مناسب است؟
صندوق‌های اهرمی هم برای ریسک‌گریزان و هم برای ریسک‌پذیران مناسب است چرا که این صندوق دارای ۲ نوع واحد عادی و ممتاز است. واحدهای عادی برای افرادی که اهل پذیرش ریسک نیستند مناسب است و واحدهای ممتاز برای افرادی که می‌خواهند ریسک بالاتری بپذیرند و در نتیجه انتظار کسب بازدهی بالاتری دارند، مناسب است.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی
مراحل سرمایه‌گذاری در واحدهای ممتاز و عادی متفاوت است؛
برای سرمایه‌گذاری در واحدهای ممتاز (که همان واحدهای دارای اهرم و پرریسک است) بایستی از طریق سامانه معاملاتی خود اقدام کنید و به صورت آنلاین به معامله این واحدها اقدام کنید. اگر کد بورسی و کد معاملاتی ندارید پیش از مراجعه به کارگزاری بایستی کد بورسی دریافت کنید. بنابراین به طور خلاصه برای معامله واحدهای ممتاز صندوق اهرمی بایستی مراحل زیر را طی کنید؛
- در سجام ثبت نام کنید و کد بورسی بگیرید.
- در یکی از کارگزاری‌ها ثبت نام کنید.
- از طریق سامانه معاملاتی خود صندوق اهرمی مورد نظر را خریداری کنید.
برای سرمایه‌گذاری در واحدهای عادی می‌توانید به سایت صندوق اهرمی مراجعه کنید و از آن طریق اقدام به سرمایه‌گذاری در واحدهای عادی کنید.
بهترین صندوق اهرمی چه ویژگی‌هایی دارد؟
- سابقه عملکرد مناسب
- حباب کم
- کنترل ضریب اهرم در شرایط مختلف بازار
- نقدشوندگی بالا به واسطه ارزش معاملات بالا
- بازدهی مناسب در دوران مختلف بازار سرمایه
آیا صندوق اهرمی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب است؟
اگر بازار سرمایه روند رو به رشدی داشته باشد بهترین نوع از صندوق‌ها اهرمی‌ها هستند چرا که با توجه به داشتن اهرم قدرت بالاتری برای صعود دارند. اما اگر میزان نوسان بازار سرمایه زیاد باشند احتمالا صندوق‌های سهامی کلاسیک بهتر خواهند بود و صندوق‌های اهرمی برای معامله‌گران و نوسان‌گیری کوتاه مدت می‌تواند جذاب‌تر باشد.
نحوه محاسبه ضریب اهرم صندوق‌های اهرمی
ضریب اهرم صندوق‌های اهرمی از نسبت واحدهای عادی به واحدهای ممتاز محاسبه می‌شود. در یک مثال ساده اگر تعداد واحدهای عادی ۱۰۰۰۰ و تعداد واحدهای ممتاز ۵۰۰۰ باشد ضریب اهرم آن صندوق ۲ است.
صندوق‌های اهرمی دو نوع واحد دارند؛ عادی و ممتاز. واحدهای عادی کف و سقف سود دارند که بسته به هر صندوق می‌تواند متفاوت باشد. واحدهای ممتاز با توجه به اینکه دارای ریسک هستند بازدهی ثابت و مشخصی ندارند.
معامله واحدهای ممتاز از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها و سرمایه‌گذاری در واحدهای عادی از طریق سایت هر صندوق امکان پذیر است.
بله. هر صندوق با توجه به استراتژی‌هایی که دارد ضریب اهرمی متفاوتی دارد.
با حداقل ۵۰۰ هزار تومان می‌توان واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی را خریداری کرد.
واحد ممتاز (واحدهای دارای ریسک) صندوق‌های اهرمی ETF هستند.